تمدید زمان بررسی لوایح FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام که با موافقت رهبر معظم انقلاب در پاسخ به درخواست رئیس جمهوری انجام گرفت، موجب طرح مجدد فواید و مضرات پیوستن به این سازمان جهانی شد، به نظر کارشناسان، FATF یک شرط لازم برای ایجاد رشد اقتصاد در کشور است.
«احمد مجتهد» روز سه شنبه گفت‌وگو با ایرنا پیوستن به FATF و تصویب
لوایح چهارگانه مربوط به آن را برای اقتصاد ایران شرط لازمی دانست که به
تنهایی برای ایجاد رشد و رونق اقتصادی کافی نخواهند بود.
این استاد دانشگاه در ادامه توضیح داد: ما برای آنکه اقتصاد ایران از
شرایط فعلی خارج شده و به سمت رونق حرکت کند باید بتوانیم از لیست سیاه
FATF خارج شده تا پس از آن وارد مبادلات بین المللی شویم. البته مغلطه‌ای
که برخی از مخالفان پیوستن ایران به این سازمان بین المللی مطرح می‌کنند،
این است که انتظار دارند با پیوستن به این معاهده، رونق اقتصادی هم ایجاد
بشود و چون این اتفاق نمی‌افتد، پیوستن به آن را بیهوده توصیف می کنند.
رئیس اسبق پژوهشکده پولی و بانکی افزود: FATF و معاهدات بین‌المللی دیگر
چون آن، از جمله WTO (سازمان تجارت جهانی)، همگی بسترهایی هستند که امکان
مراودات بین‌المللی را برای اقتصاد کشورها فراهم می‌کنند. به بیانی دیگر،
استخرهایی هستند که به شناگران فرصت و امکان شنا در آن را می‌دهند. طبیعتا
وجود استخر به معنای مهارت شناگر نخواهد بود و اگر ما می‌خواهیم شاهد رونق و
رشد اقتصادی باشیم، علاوه بر حفظ امکان شنا در استخر، باید مهارت‌های
شناگری خود را هم افزایش دهیم.
مجتهد ادامه داد: بنابراین پیوستن به FATF و تصویب لوایح چهارگانه‌ای که
دولت به مجلس تقدیم کرده بود، به منزله شروط لازم برای رونق اقتصادی کشور
است. اما تحقق این مهم نیاز به شروط کافی دیگری دارد.
این کارشناس امور اقتصادی در خصوص مضرات قرار گرفتن در لیست سیاه FATF
گفت: این که بزرگترین مشکل بین‌المللی امروز اقتصاد ایران را تحریم‌های
یکجانبه و ظالمانه دولت آمریکا علیه ایران می‌دانند، حرف درستی است و با
خروج از لیست سیاه FATF در شرایط این تحریم‌ها تفاوت ویژه‌ای ایجاد نخواهد
شد، اما باید توجه داشته باشیم که در همین شرایط تحریمی فعالان اقتصادی
ایرانی می‌توانستند با برخی بانک‌های چینی، روسی و حتی ترکیه‌ای مراودات
مالی داشته باشند و با قرار گرفتن در لیست سیاه FATF این امکان از
صادرکنندگان و واردکنندگان گرفته شد. اتفاقی که روند تجاری ایران را با خلل
جدی دیگری مواجه ساخت.
وی در تشریح دلایل مخالفان پیوستن به FATF در ایران توضیح داد: این
افراد به نوعی اقتصاد خودبسنده فکر می‌کنند، به این معنا که فضای تولیدی و
اقتصادی داخلی کشور به گونه‌ای شود که هرگونه ارتباط و وابستگی بنیادین به
خارج مرزها از میان برود. این اعتقاد در حالی مطرح می‌شود و پیگیری شده است
که واقعیت اقتصادهای کشورهای مختلف در سراسر جهان نشان می‌دهد امکان ایجاد
چنین فضای بسته اقتصادی برای هیچ کشوری وجود نداشته و نخواهد داشت. حتی
کره شمالی هم مروادات اقتصادی با چین دارد و به خصوص در مواد معدنی مانند
ذغال سنگ به این اقتصاد بزرگ جهانی وابسته است.
این استاد دانشگاه در ادامه به رشد منفی اقتصادی کشور طی ماه‌های گذشته
اشاره کرد و گفت: این مسئله عوامل مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به
منفی بودن نرخ سرمایه‌گذاری در داخل کشور اشاره کرد که تحت تاثیر تحریم ها
علیه ایران و عدم امکان ورود تکنولوژی های جدید ایجاد شده است.
رئیس اسبق پژوهشکده پولی و بانکی خاطر نشان کرد: در این شرایط برخی فکر
می‌کنند ما می‌توانیم تکنولوژی را خودمان ایجاد کنیم. البته که امکان ساخت
در داخل وجود دارد، اما متاسفانه این تکنولوژی‌ها عموما بسیار عقب‌تر از
سطح دنیاست و بهره‌وری بسیار کمتری دارند. مسئله‌ای که در صنعت پتروشیمی به
وضوح شاهد آن هستیم. پتروشیمی‌هایی که کاملا با اتکا به داخل ساخته
می‌شوند به دلیل عقب بودن از تکنولوژی‌های روز دنیا، علاوه بر آنکه نسبت به
نرم جهانی هزینه بسیار بیشتری را بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کنند، در نهایت
هم فقط می‌توانند مواد اولیه پتروشیمی را تولید کنند. بنابراین امروز کشور
ما فقط صادرکننده مواد اولیه پتروشیمی هست که ارزش افزوده کمی برای برای
اقتصاد کشور ایجاد کرده است.
مجتهد تاکید کرد: من از دلایل سیاسی مخالفت‌ها اطلاع ندارم، اما از بعد
اقتصادی از انجام چنین مخالفت‌هایی به شدت متعجب هستم. اگر منافع ملی را در
نظر بگیریم، نباید به خاطر مخالفت با فرد، گروه یا جریان خاصی، زمینه بسته
شدن مرزهای اقتصادی کشور را فراهم کنیم. رونق اقتصادی زمانی ایجاد می‌شود
که بتوانیم مراودات بین‌المللی سالم داشته باشیم و بتوانیم از تکنولوژی و
تجربه جهانیان به نحو احسن استفاده کنیم.
این استاد دانشگاه افزود: برخی می‌گویند در همین شرایط تحریمی و قرار
داشتن در لیست سیاه FATF هم توانسته‌ایم مراودات مالی با دیگر کشورهای جهان
داشته باشیم. این درست است، اما آن‌ها به این نکته بسیار مهم توجه ندارند
که هزینه و ریسک انجام این مراودات مالی، تا چه حد بالا رفته است. انجام
مراودات مالی از طرق غیررسمی مانند صرافی‌ها، علاوه بر این که بین 5 تا 8
درصد هزینه تبادل‌های مالی را افزایش می‌دهد، ریسک از بین رفتن اصل پول در
این مجاری غیررسمی را به همراه دارد. این شرایط تا یک میلیارد دلار هزینه
اضافی بار اقتصاد کشور کرده است، این به جز سرمایه‌هایی فراوانی است که
بعضا در این مجاری غیررسمی از میان رفته‌اند و امکان پیگیری آن‌ها هم فراهم
نیست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: حتی اگر تحریم‌های آمریکا علیه ایران همچنان
باقی بماند، خروج ایران از لیست سیاه FATF، برای تجار و بازرگانان ایرانی
امکان مراودات مالی بیشتر و کم هزینه‌تر را با کشورهایی مانند چین و روسیه
فراهم می‌کند،.علاوه بر این بسیاری از بانک‌های کوچک جهانی هم که مراودات
چندانی با آمریکا ندارند، تمایل به پذیرش ریسک ارتباط با ایران را دارند و
خروج از لیست سیاه می تواند این فرصت را به اقتصاد کشور تا مراودات خود را
در سراسر جهان افزایش دهد.