قیمت‌گذاری دستوری برای همه محصولات جواب نمی‌دهد

مجتبی خسروتاج، در گفتگو با خبرنگار مهر، به تبعات قیمت گذاری دستوری در اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: زمانی که در شرایط جنگ قرار داشتیم، ساز و کار مناسبی در اختیار دولت برای ورود به عرصه قیمت‌گذاری و نیز کنترل قیمت قرار داشت که در آن زمان ١٣ مرکز تهیه و توزیع کالا در اختیار دولت بود، البته در زمان جنگ عمده تجارت خارجی در اختیار دولت قرار داشت.

معاون وزیر صنعت افزود: براین اساس تمام انبارها پر از کالا بود و همچنین تعداد زیادی از شرکت های حمل و نقل در اختیار دولت قرار داشت، بنابراین هر زمان که دولت اراده می کرد که وارد بازار شود، علاوه بر داشتن ظرفیت اجرایی، از میزان لازم کالای وارداتی و تولید داخلی برخوردار بود.

به گفته وی، دولت در آن زمان ظرف چند ساعت تمام شرکت های حمل و نقل را برای توزیع کالا در اکثر نقاط کشور بسیج می کرد و شبکه توزیع، اتحادیه کارمندی و تعاونی های اداری به خوبی قادر به ایفای نقش و سیاست دولت در اقتصاد کشور بودند؛ اما طی سه دهه اخیر نظام از حالت دستوری و کنترلی خارج و به سمت مکانیزم بازار رفت.

وی به اصل ٤٤ قانون اساسی که در رابطه با تقویت جایگاه بخش خصوصی بود اشاره کرد و گفت:حجم عظیمی از شرکت ها که می توانستند در بخش خدمات فعال باشند از دستگاه های دولتی خارج و به بخش خصوصی واگذار شدند که البته روی نحوه واگذاری بحث زیاد است.

خسروتاج با بیان اینکه امروز دولت فاقد آن ساز و کار و توانایی است که بتواند در نظام توزیع و قیمت گذاری به خوبی ایفای نقش کند، اظهار کرد: بهتر است قیمت گذاری دستوری و نظام کنترلی به سمت بخش محدودی از کالاها برده شود؛ آنهم کالاهایی که از ابتدای کار تولید تا زمان رسیدن به دست مصرف کننده، تحت کنترل و نظارت دولت است.

رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: به طور قطع ورود دولت به نظام تجاری یا بخش قیمت گذاری دستوری برای فعالان بخش خصوصی به دلیل نامشخص بودن نحوه عملکرد دولت قابل درک نیست و طبیعی است که احساس کنند فضای رقابت ناعادلانه است.

وی خاطرنشان کرد: ورود دولت در هر صحنه ای از اقتصاد تا حدودی نااعتمادی و نااطمینانی را برای بخشی از فعالان اقتصادی به وجود خواهد آورد و این امر باعث بهبود عملکرد نظام عرضه و تقاضا نخواهد شد.

رئیس سازمان توسعه تجارت ایران اظهار داشت: ورود دولت و شرکت های دولتی به هر صحنه ای از فعالیت های اجرایی اقتصادی در بخش تولید و قیمت گذاری موجبات بی اطمینانی نسبت به آینده و قیمت ها را برای بخش خصوصی ایجاد می کند.

معاون وزیر صنعت با بیان اینکه بحث سود برای دولت مطرح نیست بلکه بیشتر به فکر اقشار متوسط با درآمد در سطح پایین است، افزود: منطق اقتصادی برای فعالان بخش خصوصی ایجاب می کند تا در زمان ورود دولت خود را کنار بکشند که این عامل می تواند باعث ایجاد یک سری از اختلالات در نظام عرضه و تقاضای بازار شود.

وی در پاسخ به سوال که ارتباط میان قیمت گذاری دستوری در ایجاد رانت و فساد را چگونه ارزیابی می کنید؟ بیان کرد: نظام های چند نرخی چه در ریال و چه در ارز و در هر اقتصادی که برای یک کالا چند نرخ وجود داشته باشد حالا کالای مصرفی باشد و یا ارز، همین چندگانه بودن می تواند زمینه فساد و رانت در کشور را فراهم کند.

او اظهار داشت: علیرغم اتفاقی که در کشور برای ارز افتاده است به چه دلیل میزان ثبت سفارش تا این حد افزایش یافته است؟ زیرا فعالان بازار احساس می کنند که به دلیل تفاوت فاحش این نرخ با نرخ بازار باید از این نرخ استفاده کنند، بنابراین دو نرخی بودن ارز یا کالا علاوه بر اینکه منجر به برهم خوردن میزان توزیع در بازار می شود باعث فراهم شدن زمینه ایجاد رانت و فساد در کشور خواهد شد.

خسروتاج با تاکید بر اینکه بخش عمده ای از بازار باید براساس مکانیسم عرضه و تقاضا پیش رود، گفت: بهتر است تا دولت تنها در بخش کوچکی که باید ها و نبایدها ایجاب می کند دخالت کند تا بتواند جهت حمایت از حقوق اقشار آسیب پذیر وارد صحنه شود.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در پایان به نقش بورس کالا در اقتصاد کشور اشاره و بیان کرد: با توجه به تمرکز معاملات کالاهای اساسی در بورس کالا، عرضه محصولات با نرخ دستوری و تکلیفی نمی تواند کارساز باشد و از تولید حمایت کند، از این رو همسو شدن نرخ عرضه محصولات در بورس کالا با واقعیت های اقتصادی احساس می شود