دنیای اقتصاد، رفیعه هراتی: خودروهای
برقی، خودروهای خودران، ارتباط خودرو با خودرو از طریق اینترنت، همه و همه
تصویرهایی است که حتی افراد کم توجه به صنعت خودرو، برای آینده این صنعت
در ذهن خود دارند. مرکز مشاور مدیریت «مکنزی اند کامپنی» در گزارش جدیدی
روند تغییرات صنعت جهانی خودرو تا سال 2020 را مورد بررسی و پیش‌بینی قرار
داده است. در این پیش‌بینی آمده است تکنولوژی خودروهای خودران به تدریج و
به آرامی مورد‌پذیرش قرار خواهد گرفت. هانس ورنر کاس، یکی از نویسندگان این
گزارش، معتقد است ابتدا تکنولوژی‌های ایمنی نیمه خودکار، مانند سیستم‌هایی
که از انحراف ناگهانی خودرو از جاده جلوگیری می‌کنند، مورد پذیرش قرار
می‌گیرند. اما خودروسازان باید تشخیص دهند که کدام یک از این تکنولوژی‌های
ایمنی مورد استقبال مصرفکنندگان قرار خواهد گرفت و همچنین باید مسائل
مربوط به مسوولیت‌پذیری را حل و فصل کنند؛ مسائلی از این دست که اگر هنگام
استفاده از این تکنولوژی‌ها تصادفی روی دهد، چه کسی مقصر است، راننده یا
خودروساز.
کاس
می‌گوید:«نمی‌توان ناگهان از خودروهای امروزی به خودروهای خودران جهش کرد.»
مدل نیمه خودران ولوو که به راننده امکان می‌دهد در برخی جاده‌های معین
فرمان را رها کند، نمونه‌ای از گام‌هایی است که پیش از توسعه خودروهای
کاملا خودران باید برداشته شود. براساس گزارش مکنزی، تا سال 2020 خودروها
شاید خودران نشوند، اما تعداد بسیاری از آنها به شکلی متصل خواهند بود،
متصل به شبکه‌های بی‌سیم، متصل به ابزار معین یا متصل به دیگر خودروها. تا
سال 2020 از هر پنج خودرو یک خودرو به اینترنت متصل خواهد بود و در سال‌های
پیش‌رو در هر سال تعداد خودروهای متصل 30 درصد افزایش خواهد یافت.
در بخش دیگری از گزارش مکنزی به این مساله
اشاره شده است که قوانین زیست محیطی برای خودروها، ازجمله انتشار گاز
دی‌اکسید کربن در اروپا و چین و استانداردهای بهره‌وری سوخت در آمریکا،
دشوارتر می‌شود. این مساله منجر به افزایش خودروهای هیبریدی خواهد شد. مرکز
مکنزی پیش‌بینی می‌کند تا سال 2020 خودروهای هیبریدی 20 تا 25 درصد از کل
خودروها را تشکیل خواهند داد. با این وجود خودروهای دارای موتور درونسوز
همچنان در صدر قرار خواهند داشت و بیش از 90 درصد از خودروها (شامل
خودروهای هیبریدی) را تشکیل خواهند داد. احتمالا خودروهای تماما برقی تنها
حدود 5 درصد از کل خودروها را تشکیل خواهند داد. هانس ورنر کاس، یکی از
نویسندگان این گزارش، می‌گوید علت درصد پایین خودروهای برقی دو مساله است؛
قیمت بالای باتری خودروهای برقی و نگرانی مصرفکنندگان از برد مسافتی این
خودروها. مصرفکنندگان نگران هستند که در جاده، باتری خودروهای برقی تمام
شود. کاس می‌گوید:«این مساله‌ای است که باید به‌طور جدی به آن رسیدگی شود.»
مرکز مکنزی در بخش دیگری از پیش‌بینی‌های
خود به نقش بازارهای نوظهور می‌پردازد. براساس این گزارش درحال حاضر
بازارهای پیشرفته مانند آمریکا و اروپا 50 درصد از کل فروش خودرو را به خود
اختصاص می‌دهند. این رقم تا سال 2020 به 40 درصد کاهش خواهد یافت. دلیل
اصلی این مساله این است که خودروهای کوچک مانند خودروهای میکرو(خودروهای
بسیار کوچک) و خودروهای کامپکت کوچک، محبوبیت بیشتری پیدا می‌کنند. بیش از
60 درصد از این خودروها در بازارهای نوظهور و به‌ویژه در مناطق شهری فروخته
می‌شود. با این وجود به اعتقاد کاس نمی‌توان گفت تعداد خودرو به ازای هر
نفر در آمریکا درحال کاهش است. او می‌گوید:«برای جوانان و مصرفکنندگان
ثروتمند، مالکیت خودرو همچنان یک سرمایه‌گذاری مناسب محسوب می‌شود. تصور
نمی‌کنم تغییر عمده‌ای در میزان مالکیت خودرو روی دهد و این میزان دچار
کاهش شود.»
گزارش مرکز مکنزی در شرایطی منتشر می‌شود
که چندی پیش نیز موسسه اعتبارسنجی فیچ با انتشار گزارشی روندهای مخرب در
صنعت خودروی جهان را بررسی کرد. این موسسه اعتبارسنجی معتقد است صنعت خودرو
تحت‌تاثیر عواملی مانند تغییرات جمعیت جهان، فرآیند رو به رشد شهری‌شدن،
تشدید هشدارهای محیط زیستی، افزایش نگرانی‌های امنیتی و ارتقای روزافزون
تکنولوژی با اختلالاتی رو به‌رو شده است.
فیچ معتقد است با پیشرفت روزافزون
تکنولوژی، خودروهای سنتی به دارایی‌های بی‌ارزش تبدیل خواهند شد. این در
شرایطی است که بازیگران جدید و مدل‌های جدید کسب و کار تهدیدی فزاینده برای
بازیگران اصلی صنعت خودرو محسوب می‌شوند. فشارهای ناشی از استارت‌آپ‌ها و
شرکت‌های تکنولوژی، تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان تجهیزات اساسی را وادار
خواهد کرد روی تکنولوژی‌های جدید ازجمله خودروهای خودران کار کنند و
علاوه‌بر تولید خودرو، مساله حمل‌ونقل را نیز در دستور کار خود قرار دهند.
موفقیت روند توسعه خودروهای خودران تضمین شده نیست، زیرا پذیرش این خودروها
مستلزم پیشرفت‌های چشمگیر در تکنولوژی، وضع قوانین مناسب، پاسخگویی به
ابهامات حقوقی و اخلاقی و استقبال مصرفکنندگان از تکنولوژی‌های جدید است.
فیچ معتقد است برقی‌شدن خودروها، تغییرات
چشمگیری را در صنعت خودرو ایجاد خواهد کرد. این موسسه اعتبارسنجی پیش‌بینی
می‌کند طی دهه آینده تعداد خودروهای هیبریدی-برقی و تماما برقی به‌طور قابل
توجهی افزایش خواهد یافت. به اعتقاد فیچ، برقی‌شدن، زمین بازی را برای
خودروسازان تغییر خواهد داد. خودروهای برقی خودروهای پاک محسوب می‌شوند و
بنابراین نیازی نیست استانداردهای سختگیرانه انتشار گازهای آلاینده را
رعایت کنند و موتور این خودروها نیز چندان پیچیده نیست. بنابراین
استارت‌آپ‌های زیادی به این حوزه وارد شده‌اند. البته احتمالا بسیاری از
آنها شکست خواهند خورد، اما در آینده، هزینه‌های بالای سوخت و قوانین
سختگیرانه درمورد موتورهای درونسوز به کمک استارت‌آپ‌ها خواهد آمد و شانس
آنها را برای رقابت با خودروسازان سنتی افزایش خواهد داد.
براساس گزارش فیچ، پتانسیل کسب‌وکار
خودروهای خودران به‌ویژه در بخش تاکسیرانی فراوان است. با حذف راننده،
هزینه‌های تاکسی تا بیش از 80 درصد کاهش می‌یابد. درنتیجه، استفاده از
تاکسی‌های خودران ارزان‌تر و معقول‌تر از مالکیت خودرو به‌ویژه در مناطق
شهری است. استفاده از تاکسی‌های خودران ترافیک را کاهش می‌دهد و دیگر نیازی
نیست فضاهای شهری به پارکینگ اختصاص یابد. موسسه اعتبارسنجی فیچ پیش‌بینی
می‌کند دست‌کم یک دهه طول خواهد کشید تا عموم مردم بتوانند برای استفاده
شخصی خودروی خودران خریداری کنند. علاوه‌بر مشکلات تکنولوژیک، هزینه بالا،
علت این مساله خواهد بود.