«دورانِ سیاسی» قالیباف به پایان رسید؟

حسن روحانی پیروز انتخابات ریاست جمهوری شد اما اصولگرایان منتقد دولت یازدهم نیز به ظاهر لبخند بر لب دارند و سعی می کنند ظاهر خود را موجه جلوه دهند. آنها معتقدند که رأی 15.5 میلیونی رئیسی پشتوانه اعتباری قوی برای آینده گفتمان شان فراهم آورد اما پرویز کاظمی می گوید اگر اصولگرایان رویکرد خود را اصلاح نکنند از عرصه سیاسی کشور حذف می شوند.

مشروح گفتگوی نامه نیوز با وزیر دولت نهم را در ادامه بخوانید؛

***

نتیجه انتخابات ریاست جمهوری روشن شد و آقای روحانی با 23.5 میلیون رأی برای چهار سال دیگر کرسی بالاترین مقام اجرایی کشور را در اختیار گرفت، هم اکنون دو دیدگاه در جریان اصولگرایی به چشم می خورد یک دیدگاه آن است که پایگاه اجتماعی این جریان منسجم شد و حالا یک اقلیت قوی و نقاد محسوب می شود، در مقابل این تحلیل هم وجود دارد که اصولگرایان نسبت به سال 84 که آقای احمدی نژاد 18 میلیون رأی آورد تا سال 92 که مجموع آرای نامزدهای اصولگرا 18 میلیون رأی بود دچار ریزش پایگاه اجتماعی شدند، نظر شما چیست امروز آنها روند صعودی را طی می کنند یا در سیر نزولی قرار دارند؟

اصولگرایان پایگاه اجتماعی خود را بر اثر رفتارها، عملکردها و تصمیم گیری های سیاسی، اجرایی و تقنینی که از سال 84 تا کنون داشتند از دست دادند در مقابل گرچه گفتمان اعتدال تحول زیادی در جامعه یا عرصه مدیریتی کشور ایجاد نکرد اما تنش های ما چه در داخل و چه در عرصه بین الملل جای خود را به آرامش داد بنابراین پایگاه اجتماعی این گفتمان تقویت شد. شاهد بودیم اصولگرایان تمام امکانات خود را برای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بسیج کردند تا پیروز میدان لقب گیرند اما نتوانستند حتی پایگاه اجتماعی خود را حفظ کنند.

در واقع معتقدید دوره به دوره اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری ریزش پایگاه رأی را تجربه کردند؟

دقیقا همین طور است در حالیکه نقطه مقابل افزایش پایگاه رأی داشت به طوری که سال 92 آقای روحانی 18.5 میلیون رأی به دست آورد و سال 96 آرای او به 23.5 میلیون افزایش یافت. حتی در تهران مردم مشارکت معناداری در انتخابات داشتند چون حساسیت های این دوره را درک کردند.

امروز دو دیدگاه در جریان اصولگرایی وجود دارد، گروه نخست مدعی است که مدرن، به روز، جوان و آگاه به معادلات جدید پیش می رود، آقایان حدادعادل، فدایی و زاکانی این دیدگاه را نمایندگی می کنند، این گروه از سال 84 به بعد مخصوصا با فوت آقایان مهدوی کنی و عسگراولادی فشار آورد تا اختیار و نبض تصمیم گیری های جریانی را به دست گیرد حال آنکه با حرکت های ناپخته تنها شکست های متعدد را در کارنامه اصولگرایان ثبت کرد. گروه دوم آقایان ناطق، لاریجانی، ولایتی، باهنر و مطهری هستند و گرچه از سوی گروه اول سنتی خوانده می شوند اما تعاریف آنها از رویکردهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه پسندتر است آیا وقت آن نرسیده که اصولگرایان در انتخاب لیدرهای خود بازنگری کنند رجعتی به گروه دوم داشته باشند؟

گروه اول فضای اردوگاه اصولگرایی را می خواست و می خواهد به این سمت ببرد که انقلاب و نظام محدود به همین دایره گفتمانی است در حالیکه این ایراد و اشتباه بزرگی محسوب می شود که 85 میلیون جمعیت ایران به دو گروه اقلیت انقلابی و اکثریت غیر انقلابی تقسیم شود. انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی برای همه 85 میلیون ایرانی است بنابراین انقلاب و نظام نباید مصادره به مطلوب برای یک طیف سیاسی محدود شود. معتقدم دیدگاه گروه اول یعنی آقای حداد و دوستانش در اردوگاه اصولگرایان اقلیت است اما به لحاظ آنکه در جاهایی سکان قدرت را در اختیار دارند تصور می کنند انقلاب متعلق به آنهاست این تفکر باید اصلاح شود. در حالیکه آقای ناطق امروز با آقای ناطق سال 76 یا سال 70 اصلا قابل مقایسه نیست. او امروز واقعیت های اجتماع را می بیند و هر جا لازم بود ضمن حفظ ارزشها براساس واقعیت های اجتماعی حرکت کرد.

پس به نظر شما امروز زمانی است که اصولگرایان باید بین گفتمان همیشه بازنده حداد و گفتمان پیشرو ناطق انتخاب کنند؟

ریزشی که امروز پایگاه اجتماعی اصولگرایان دارد در گذشته وجود نداشت یا حداقل میزانش اینقدر زیاد نبود. تجارب تاریخی نشان می دهد که هر کس ریزش پایگاه اجتماعی خود را ببیند ولی بر ادامه راه بدون اصلاح تفکر و رویکرد تأکید کند حذف می شود. اگر اصولگرایان نخواهند واقعیت های اجتماعی را بپذیرند مطمئنا ریزش پایگاه اجتماعی بیشتری را تجربه خواهند کرد.

آینده سیاسی آقای رئیسی چه خواهد شد؟

آقای رئیسی که گذشته سیاسی نداشت با این موضع هم که شرکت کردند، حضور او در عرصه انتخابات ریاست جمهوری نیز نشان داد شخصیت سیاسی و اجرایی برای مدیریت کشور نیست بنابراین پرونده سیاسی او بسته شد. الان هم که 15.5 میلیون رأی آورد به آن خاطر شد که حالت دوقطبی به وجود آمد. اگر همین الان از رأی دهندگان به آقای رئیسی سئوال شود توانمندی او چیست؟ جوابی برای حمایت ندارد. مثلا اگر بپرسیم برنامه آقای رئیسی برای اشتغال زایی چیست؟ چه می خواهند بگویند وقتی خود آقای رئیسی این طور جواب می دهد که برای رفع بیکاری باید اشتغال ایجاد کرد خوب این حرف چه معنایی دارد؟ در واقع او در زمان تبلیغات نیز به کلی گویی پرداخت بدون آنکه برنامه ارائه دهد.

یک نگاه این است که آقای رئیسی پس از این می تواند نقش سید محمد خاتمی را در جریان اصولگرا ایفا کند، نظر شما چیست؟

من تصور نمی کنم چون وقتی جمنا خواست او را به عنوان نامزد خود معرفی کند آقای رئیسی اعلام کرد از جمنا نیست و مستقل به صحنه انتخابات آمده است چون دیدگاه های خاص خود را دارد. ضمن آنکه آقای رئیسی آن کاریزما را برای ایفای این نقش ندارد. در واقع آن مقبولیت و شیخوخیتی که نیاز و لازمه این کار است ندارد و نمی شود مقبولیت و محبوبیت را به کسی تزریق کرد چون مقبولیت و محبوبیت در یک پروسه زمانی ایجاد می شود.

یعنی نمی تواند نقش لیدری جریان اصولگرا را ایفا کند؟

خیر، کسانی که به عنوان رهبران یا مدیران ارشد مجموعه های مختلف انتخاب می شوند، باید میزان مشهوریت و مقبولیت آنها را دید. برخی مشهورند ولی محبوب نیستند آقای رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم مشهور شد اما محبوب نیست. در حالیکه آقای خاتمی هم مشهور و هم محبوب است. آقای قالیباف نیز همچون آقای رئیسی مشهور است اما محبوب نیست.

آینده سیاسی آقای قالیباف چه می شود؟

آقای قالیباف در مناظره ها به واسطه حرف هایی که مطرح کرد نشان داد بسیار به قدرت علاقمند است. حتی علاقمندی وافر او به قدرت موجب موضعگیری هایی بسیار غلطش شد. طبق خبرهای رسیده هم گروهی شورای شهر پنجم را در اختیار می گیرند که متفاوت از گروه قبلی هستند. 30 بر هیچی که در انتخابات مجلس اتفاق افتاد به نظرم امروز نیز 21 بر هیچ اصلاح طلبان پیروز انتخابات شورای شهر تهران می شوند بنابراین آقای قالیباف در کنار افت پایگاه اجتماعی اش، جایگاه شهرداری تهران را هم از دست خواهد داد. در مجموع دوره سیاسی آقای قالیباف به پایان رسید.