این روزها در هر گعده سیاسی نام سپنتا نیکنام
در میانه است؛ هر چند خودش در خلوت روزهای تعطیلات اجباری شورای شهر یزد،
تجربه پدر شدن را از سر می‌گذارند.
به نوشته روزنامه شرق؛ «مجلس دیروز اگر چه برای رأی
اعتماد وزرا شلوغ و پر حرارت بود اما در گوشه و کنار آن تلاش‌هایی برای
حل‌وفصل ماجرای پیش‌آمده برای عضو زرتشتی شورای شهر
یزد به چشم می‌خورد. از خیز اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان در مجلس
برای گپ‌وگفت با حسن روحانی تا تذکرها در صحن علنی. علی لاریجانی هم بالطبع
در مقام ریاست قوه مقننه این روزها یکی‌در‌میان به مسئله سپنتا نیکنام
اشاره دارد و وعده‌هایی مبنی بر پیگیری مساعد این ماجرا می‌دهد. حضور حسن روحانی در بهارستان همیشه همراه با همهمه‌ای از حضور نمایندگان در ردیف‌های نخستین پارلمان و تذکرهای مکرر علی لاریجانی
برای حفظ نظم عمومی مجلس است. با این حال این بار ایستادن آدم‌ها کنار
روحانی معنادار است. اسفندیار اختیاری نسبت به دیگران نزدیک‌تر به روحانی
ایستاده و موضوع گفت‌وگو نیز واضح و مبرهن است.
پیگیری حسن روحانی
اختیاری کمی بعدتر درباره گفت‌وگویش با رئیس‌جمهوری به ایسنا گفته: «در
گفت‌وگویی که با رئیس‌جمهور داشتم، دیدگاه او را درباره موضوع سپنتا نیکنام
جویا شدم و ایشان ضمن ابراز ناراحتی از موضوع گفتند که در حال پیگیری برای
حل آن هستند. رئیس دفتر رئیس‌جمهوری هم به پیگیری‌های انجام شده اشاره
کردند و گفتند که به زودی نتایج این اقدام‌ها گرفته و اعلام خواهد شد.»
غلامرضا حیدری، عضو فراکسیون امید مجلس، لغو عضویت موقت سپنتا نیکنام را
از زوایای مختلفی به ضرر مصلحت نظام می‌داند. او می‌گوید: «همان قدر که
حفظ و حراست از اسلام در قانون اساسی مورد تأکید قرار گرفته، اهمیت جمهوریت نیز محرز است. ایران
از دیرباز تاکنون در دوره‌های تاریخی مختلف با تنوع زیستی کنار آمده و با
حق اقلیت‌ها تا جای ممکن سازگاری کرده است. حالا روا نیست در کنار پیش
کشیدن برخی مسائل به جمهوریت نظام خدشه وارد شود. جمهوریتی که ریشه در رأی
مردم دارد. همان هزاران مردم مسلمان و زرتشتی که چندی پیش پای صندوق رأی رفتند و به نیکنام رأی دادند.»
رهبری ورود کنند
او البته تصمیم اخیر و سخنان آیت‌الله یزدی را ابداعی خطرناک می‌داند و
نگران است که چنین نکاتی به مراتب بعدی نیز تعمیم داده شود. از این رو
امیدوار است رهبری در این زمینه وارد شده و با تأکید بر اهمیت حفظ حقوق شهروندان اقلیت تعیین تکلیف کنند. صدای مصطفی کواکبیان نیز از داخل صحن به گوش می‌رسد. در قالب تذکری می‌گوید: «هیات‌رئیسه از شأن مجلس در موضوع سپنتا نیکنام دفاع کند.» و از جانب رئیس مجلس پاسخ می‌آید که «در حال پیگیری هستیم.»
استدلال رئیس مجلس مبتنی بر رأی شهید بهشتی
تذکر نمایندگان درباره سپنتا نیکنام فرصت خوبی است تا علی لاریجانی بخشی
از جمع‌بندی‌های اخیرش در این موضوع را به تفصیل بازگو کند. توضیح رئیس
مجلس درباره سخنان اخیر اعضای شورای نگهبان این است: «شخصا صورت مذاکرات مجلس خبرگان
را دیده‌ام. آنجا نگران بودند که همه قوانین مطابق موازین اسلامی باشد،
شهید آیت این پیشنهاد را داد که بنویسند قوانین، دستورالعمل‌ها و
آیین‌نامه‌ها در قانون
اساسی لحاظ شود اما در فرآیند تصویب این عبارت به همه قوانین تبدیل شود.
حضرت آیت‌الله مکارم گفتند که نباید در همه اصول مختلف این عبارت تکرار
شود؛ بنابراین شهید بهشتی عنوان کردند که در یک اصل قانون اساسی موازین شرعی و اسلامی را بگنجانند تا بر همه اصول حاکم شود.»
رئیس دستگاه قانون‌گذاری با بیان این که به نظر می‌رسد تفاوت
برداشت‌هایی وجود داشته و دارد، همچنین گفته: «باید در کلیت کشور این مسئله
حل شود. همچنین درباره قانون شوراها به مسائل مطرح شده در مجلس خبرگان
رجوع کردم. آنجا این بحث مطرح شد که وقتی اسم «اسلامی» گذاشته می‌شود، آیا
به آن معناست که اقلیت‌های مذهبی نمی‌توانند در آن حضور پیدا کنند، یعنی
اگر در بیمارستانی شورایی تشکیل شود، یک اقلیت مذهبی اجازه حضور دارد یا
خیر؟ مرحوم شهید بهشتی در آن جلسه عنوان می‌کند که اسم اسلامی به معنی آن
است که مطابق اسلام اداره شود و وجود اقلیت‌ها منعی ندارد.»
ممنوع‌الورودی ٣ماهه سپنا به شورا
مصطفی کواکبیان در تذکر شفاهی‌اش گفته: «اصل ٧١ قانون اساسی به صراحت
می‌گوید مجلس می‌تواند در عموم مسائل قانون‌گذاری کند و ماده ٢٤ بند ١١
قانون اساسی می‌گوید: رئیس و هیات‌رئیسه مجلس باید شأن مجلس را رعایت کنند.
سه ماه است که به یک هم‌وطن زرتشتی اجازه نمی‌دهند پا به شورای شهر
بگذارد. بنابراین از رئیس مجلس خواهش دارم این موضوع را با دوستان شورای
نگهبان از کانال مجلس حل کند؛ اگر چه مجلس تصویب می‌کند و مجمع تشخیص مصلحت می‌رود اما ادامه این وضع مجلس را از حیز انتفاع می‌اندازد.»
علی لاریجانی نیز در پاسخ به تذکر کواکبیان تأکید دارد: «شورای نگهبان
مرجعی است که باید در خصوص تمامی قوانین مجلس نظر دهد. هر چند ما این موضوع
را قبول داریم. در اصل ٤ آمده که شورای نگهبان باید نظر دهد اما بحث سر
این است که اولا اگر از طریقش انجام و ثانیا حیطه و حوزه آن مشخص شود. تلاش
داریم این اختلاف حل شود، منطق ما و منطق شورای نگهبان متفاوت است و باید
این تفاوت خارج از بحث‌های رسانه‌ای مورد ارزیابی قرار گیرد و حل شود.»
این شائبه نباشد که نظام با اقلیت‌ها مشکل دارد
گله‌گذاری نمایندگان، به ویژه اصلاح‌طلب، به تذکر و مذاکره با حسن
روحانی ختم نمی‌شود. آنها از هر فرصتی بهره می‌برند تا گله و نقدشان را به
گوش مردم و مسئولان برسانند. علیرضا رحیمی در تذکر آیین‌نامه‌ای‌اش
می‌گوید: «ورود شما را به موضوع عضویت اقلیت‌های دینی در شوراهای شهر به
فال نیک می‌گیریم اما این موضوع حدود دو ماه در افکار عمومی محل مناقشه شده
و جای تأسف دارد که سران قوا به آن ورود کنند. حضرتعالی فردی را مشخص
کردید تا به موضوع رسیدگی کند، باید هر چه‌سریع‌تر این مسئله برطرف شود تا
شائبه‌ای برای این نباشد که نظام جمهوری اسلامی با حضور اقلیت‌های دینی مشکل دارد.»
لاریجانی: ماجرای سپنتا دغدغه خیلی‌هاست
علی لاریجانی می‌گوید: «موضوع مطرح شده دغدغه بسیاری از آقایان است و
کارهایی دراین‌باره صورت گرفته. برای اقلیت‌های مذهبی قوانین ثابتی مترتب
است و در مجلس حضور دارند، آنها برادران خوب ما هستند و در کنار هم کار
می‌کنیم.»
رئیس مجلس افزوده: «شوراها قوانینی دارند که در سال‌های قبل به تصویب
رسیده، در یکی از تبصره‌های آن به شرایط عضویت اقلیت‌های دینی پرداخته شده،
بنابراین آنها با شرایطی می‌توانند طبق قانون، عضو شوراها باشند.»
این طور باشد، فلسفه مجمع تشخیص از بین می‌رود
او با اشاره به تفسیر شورای نگهبان از حضور اقلیت‌های مذهبی در شوراهای
شهر نیز گفته: «شورای نگهبان اعلام می‌کند که به اصل ٤ قانون اساسی استناد
می‌کند، در این اصل آمده که همه قوانین و دستورالعمل‌ها در ابعاد مختلف
فرهنگی، نظامی، سیاسی و اجتماعی باید مطابق موازین اسلامی باشد و تشخیص آن با شورای نگهبان است.»
به گفته لاریجانی «این اصل را برای این در نظر گرفتند که برای تمام اصول
قانون اساسی مورد توجه قرار گیرد، شورای نگهبان تفسیر می‌کند که مستند به
اصل ٤ قانون اساسی می‌تواند درباره قوانینی که مسیر تصویب را طی کرده اظهار
نظر کنند و با اظهار نظرکردن قانون را از مسیر خارج کنند.»
رئیس مجلس همچنین تأکید دارد: «اگر این استدلال را بپذیریم که قوانین
بعد از طی مسیر مشخص و اعلام نظر شورای نگهبان بعد از مهلت‌های ١٠ روزه
مانند قانون شوراها بعد از گذشت چند سال با استناد به اصل ٤ قانون اساسی
دوباره شورای نگهبان اعلام نظر کند به نظر بنده فلسفه وجودی مجمع تشخیص مصلحت نظام از بین می‌رود.»
زمزمه‌هایی از ورود رهبری به ماجرای نیکنام
علی لاریجانی همچنین تأکید دارد: «اگر تفسیری هم باشد، باید از مسیر آن
اعلام کنند. در همین قانون اگر شورای نگهبان بعد از مهلت‌های تعیین‌شده و
در سال‌های بعد اعلام نظر کند، باید نظر را به مجلس اعلام کنند تا قوانین
در قوه مقننه عوض شود.»
با این حال پرونده سپنتا نیکنام کماکان در ابهام است. برخی شنیده‌ها
نشان از آن دارد که به همین زودی رهبری به مسئله وارد خواهند شد و در این
زمینه اظهار نظر خواهند کرد. در روزهای گذشته چهره‌های سیاسی اصولگرا از
عزت‌الله ضرغامی، رئیس اسبق سازمان صداوسیما گرفته تا احمد توکلی، نماینده
اصولگرای مجلس نهم، با تصمیم شورای نگهبان مخالفت کرده و خواهان بازگشت
نیکنام به شورای شهر یزد شده‌اند.»