خبرگزاری مهر، گروه بین الملل-وحید پورتجریشی:
بدون شک بحران هسته ای و موشکی به وجود آمده میان کره شمالی و کشورهای
غربی به خصوص آمریکا طی ماه های اخیر به یکی از چالش برانگیزترین موضوعات
مطرح شده در مناسبات بین الملل بدل شده است.
صرف نظر از تمامی حواشی ایجاد شده
پیرامون چالش کره شمالی سوالاتی در این خصوص برای هر ذهن آگاهی در سرتاسر
جهان مطرح می شوند که عبارتند از: با احتساب تمامی تحریم ها و لفاظی های
مقام های آمریکایی به ویژه دونالد ترامپ علیه کره شمالی و تهدید پیونگ یانگ
به حمله نظامی، آیا ایالات متحده در عمل به کره شمالی حمله نظامی خواهد
کرد یا خیر؟ سرنوشت نهایی کره شمالی و تکلیف این کشور با آمریکا چه خواهد
شد؟ نقش روسیه و چین در میان تنش های ایجاد شده اخیر چیست؟ آیا مسکو و پکن
واقعا خواستار برچیده شدن تاسیسات هسته ای کره شمالی هستند؟
در ادامه سعی خواهیم کرد به سوالات مطرح شده پاسخی اجمالی دهیم:
۱.آیا آمریکا در نهایت به کره شمالی حمله نظامی خواهد کرد؟
پاسخ به این سوال به احتمال زیاد
پاسخ به بزرگترین شبهه بین المللی در خصوص مساله کره شمالی و تسلیحات هسته
ای این کشور خواهد بود. سوال اینجاست که با وجود تمامی تهدیدات مطرح شده
واشنگتن علیه پیونگ یانگ چرا باز هم کره شمالی نه تنها از مواضع خود کوتاه
نیامده، بلکه هر روز نیز صدای خود را در برابر غرب بالاتر می برد؟
یکی از نظریه های مطرح شده توسط
رئالیست های کلاسیک که در حقیقت از دهه ۷۰ میلادی مطرح شد بازدارندگی است.
بر اساس اسناد تاریخی، نخستین نظریه پرداز بازدارنگی «برنارد برودی» بود که
در سال ۱۹۵۹ این نظریه را به شکلی نیمه منسجم مطرح کرد که پس از وی نظریه
پردازانی همچون «توماس شلینگ» (۱۹۶۶) و «هنری کیسینجر» به تکمیل بنیان های
آن پرداختند. در حقیقت نظریه بازدارندگی پایه گذار مسلح شدن قدرت های بزرگ
به تسلیحات هسته ای در دوران جنگ سرد به حساب می آید.
بر اساس این نظریه مسلح شدن قدرت
های هسته ای به تسلیحاتی از این جنس، دست دیگر قدرتهای متخاصم در حمله
نظامی به آنها را می بندد. یکی از دلایل رخداد این امر نیز قدرت تخریب بیش
ازحد و غیرقابل پیش بینی موشک های بالستیک هسته ای (ICBM)
در تخریب مواضع کشورهای مورد هدف است. لذا بر اساس نظریه بازدارندگی هسته
ای، هیچ یک از قدرتهای هسته ای به یکدیگر حمله نخواهند کرد. البته نظریه
پردازان این تئوری، بعدها در دوران پس از جنگ سرد به خصوص از دهه ۲۰۰۰
میلادی به این سو از رای خود بازگشته و وجود این نوع تسلیحات در دست
قدرتهای بزرگ را زمینه ساز ایجاد بی ثباتی و افزایش تهدید در محیط نظام بین
الملل معرفی کردند و همین امر منجر به تمدید معاهدات خلع سلاح هسته ای
مانند استارت (START) و سالت (SALT) میان آمریکا و روسیه شد.
لذا بر اساس مبانی این نظریه،
آمریکا قادر به حمله نظامی به کره شمالی نخواهد بود. چراکه با انجام چنین
حمله ای بدون شک پیونگ یانگ و متحدین کره شمالی نیز درصدد انجام حمله تلافی
جویانه علیه آمریکا برخواهند آمد.
در تایید این مدعا، سرگئی لاوروف
وزیر خارجه روسیه نیز در مصاحبه خود به تاریخ دوم مهر ماه سال جاری گفت:
لاوروف در سخنانی در این زمینه اعلام کرد: آمریکا علیه کره شمالی اقدام
نظامی انجام نخواهد داد و به این کشور حمله نخواهد کرد.
لاوروف در بیان علت گفته خود تأکید کرد: از آنجایی که آمریکایی ها از
برخورداری پیونگ یانگ از تسلیحات هسته ای مطمئن هستند، علیه آنها اقدام
نظامی نمی کنند.
۲.نقش روسیه و چین در میان چالش کره شمالی با غرب چیست؟
همانطور که می دانیم روسیه و چین
از زمان شدت گرفتن تنش ها میان پیونگ یانگ و غرب و البته شرکای آمریکا در
شرق مانند ژاپن و کره جنوبی، مسکو و پکن همواره دو طرف را به انجام گفتگو
با یکدیگر و پرهیز از هرگونه درگیری نظامی با یکدیگر دعوت کرده اند.
مسلما نه مسکو و نه پکن، هیچ یک
خواهان خلع سلاح هسته ای کره شمالی و یا سقوط پیونگ یانگ به دست متحدین
آمریکا نیستند. با نگاهی به وضعیت ژئوپولیتیکی منطقه، شبه جزیره کره در شرق
چین و جنوب شرق روسیه واقع شده است. از طرف دیگر نیز این شبه جزیره از سمت
راست به آبهای دریای ژاپن منتهی شده و با امتداد بخش جنوبی این شبه جزیره
به آبهای مورد مناقشه دریای جنوبی چین خواهیم رسید.
با این حساب در صورت سقوط پیونگ
یانگ منافع و امنیت خاک روسیه و کره جنوبی تا حد زیادی به خطر افتاده و
منطقه به صورت تقریبا یکدست به دست آمریکا و متحدین این کشور خواهد افتد.
این همان مساله ای است که روسیه و پکن از آن هراس داشته و به همین دلیل به
دنبال حفظ حکومت پیونگ یانگ به عنوان حائلی مطمئن در برابر آمریکا در منطقه
هستند.
از سوی دیگر روسیه و چین از این
نقطه نظر نیز اطمینان دارند که پیونگ یانگ راهی جز اعتماد و پناه بردن به
این دو کشور ندارد. چراکه با وجود شرایط بین المللی علیه این کشور حتی با
یک قدم عقب نشینی پیونگ یانگ در برابر خواسته های غرب و آغاز امحای تسلیحات
هسته ای خود نه تنها در برابر سیل تحریم ها و فشارهای بین المللی علیه این
کشور ایمن نخواهد شد، بلکه آن قدر فشارها و کارشکنی های ایالات متحده در
برابر پیونگ یانگ افزایش خواهد یافت که «کیم جونگ اون» در عمل به ورطه سقوط
خواهد افتاد. پس بهترین و تنها راه موجود در پیش پای کره شمالی اعتماد و
اتکا به پکن و مسکو در برابر فشارهای بی امان غرب خواهد بود.
با توجه با مطالب ذکر شده در بالا
به این نتیجه می رسیم که ایالات متحده همانطور که وزیر خارجه روسیه نیز
اشاره کرد، به دلیل آگاهی از وجود تسلیحات هسته ای در کره شمالی و بنابر
اصل بازدارندگی هسته ای، هیچگاه به این کشور حمله نظامی نخواهد کرد.
ثانیا در خصوص حمایت روسیه و چین
از کره شمالی به نظر می رسد مسکو و پکن از حمایت خود دست نخواهند برداشت و
در تصویب قطعنامه های شورای امنیت علیه کره شمالی نیز مانند همیشه سنگ
اندازی خواهند کرد و یا واشنگتن می بایست امتیازی به ارزش رها کردن پینگ
یانگ به چین و روسیه وعده دهد تا این دو کشور دست از حمایت های خود از
پیونگ یانگ بردادند که البته با توجه به شرایط و وزن کشی های منطقه نیز به
نظر نمی رسد گزینه ای به این ارزش برای پیشنهاد از سوی ایالات متحده وجود
داشته باشد.